RAID Türleri ve Avantajları

İster dosyalarınızı disk arızalarına karşı koruyun, ister performansınızı optimize edin, NAS’ınız için doğru RAID seviyesini seçmek veri güvenliği ve verimliliği açısından önemlidir.

NAS cihazınızda veri güvenliği için iki diski yedek olarak ayırmak isterseniz ne boyutta bir RAID yapısı oluşturmalısınız? Cevap çok karmaşık olmasa da, detaylı bir inceleme ve açıklamaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu nedenle bu yazımda, ihtiyaçlarınıza uygun doğru RAID yapılandırmasını seçebilmeniz için bilmeniz gereken her şeyi, avantajlarını, dezavantajlarını ve farklı kullanım durumlarını anlatacağım.

NAS Nedir? RAID Nedir?

NAS, kısaca ağa bağlı depolama anlamına gelir. Büyük miktarda veriye paylaşımlı erişim gerektiren kuruluşlar ve kullanıcılar için mükemmel bir çözümdür. NAS, birden fazla kullanıcı tarafından farklı konumlardan aynı anda erişilebilen, uygun maliyetli, merkezi depolama sağlar. Ancak, NAS aygıtlarında depolanan veri miktarı arttıkça , veri kaybı riski de artar.

RAID yapılandırmaları veri kayıplarına karşı bir önlem olarak oyuna dahil olmaktadır. RAID, kısaca kullanılan disklerin yedekli yapılandırılması anlamına gelir. NAS yöneticilerinin, RAID yapılandırmalarının özelliklerini ve farklarını iyi anlamaları NAS’larını optimum performanslı ve disk yedekli yapılandırmaları açısından çok önemlidir.

Özetle, doğru konfigürasyon ve doğru RAID yapılandırmasıyla NAS’ınıza hem esneklik hem de gelişmiş veri koruması sağlayabilirsiniz.

RAID Depolama Teknikleri

Farklı RAID yapılandırmaları hakkında daha fazla bilgi edinmeden önce, RAID yapılandırmalarının nasıl çalıştığını anlayabilmek için farklı RAID depolama tekniklerini öğrenmek önemlidir.

Üç tür RAID depolama tekniği vardır: striping(şeritleme), mirroring(yansıtma), ve parity(eşlik). RAID sistemleri, seviyeye bağlı olarak bu yöntemleri farklı şekillerde birleştirerek performans, yedeklilik ve depolama verimliliği arasında değişen dengeler elde eder.

Striping (Şeritleme)

Striping(şeritleme), verilerinizi aynı anda kullanılabilen birden fazla sabit sürücüye dağıtır. Bu şekilde büyük depolama alanı oluşturabilir ve veriler birden fazla diskte aynı anda depolanıp alınabildiğinden daha hızlı okuma ve yazma erişimi sağlayabilirsiniz. Ancak, striping(şeritleme) hiçbir şekilde yedeklilik sağlamaz ve genellikle performansın veri yedekliliğinden daha öncelikli olduğu sistemlerde tercih edilir.

Depolama dizisinde tek bir sürücü arızalanırsa, cihazdaki tüm veriler kaybolabilir. Striping(şeritleme) genellikle aşağıda anlatacağım diğer tekniklerle birlikte kullanılır.

Mirroring (Yansıtma)

Adından da anlaşılacağı gibi, mirroring(yansıtma) verilerinizin bir kopyasını oluşturur. Veriler aynı anda iki diske yazılır, böylece verilerin iki kopyasına sahip olarak yedeklilik sağlanır. Bir disk arızalansa bile, verilerinize diğer diskten erişilebilir.

Mirroring(yansıtma) veri okumada performans avantajı sağlar, böylelikle veri okunurken disklerden eş zamanlı olarak bloklar istenebilir (örneğin HDD1’den blok 1, HDD2’den blok 2 aynı anda istenebilir). Dezavantajı ise mirroring (yansıtma) yapıldığında aynı toplam depolama kapasitesi için iki kat daha fazla disk gerektirmesidir. Mirroring(yansıtma) genellikle RAID 1 ve RAID 10 gibi RAID yapılandırmalarında kullanılır.

Parity (Eşlik)

Parity(eşlik) tamamen hata algılama ve düzeltmeyle ilgilidir. Sistem bir hata düzeltme kodu (ECC) oluşturur ve kodu diskteki verilerle birlikte depolar. Bu kod, RAID denetleyicisinin veri iletimi veya depolaması sırasında oluşabilecek hataları algılamasını ve düzeltmesini sağlar, böylece disk arızası nedeniyle veri bozulması veya veri kaybı riskini azaltır. Bir disk sürücü arızalanıp yeni bir disk sürücüsü taktığınızda, NAS cihazı dosyalarınızı daha önce oluşturulan ECC’ye göre yeni takılan diske geri yükler.

Parity(eşlik) genellikle RAID 5 ve RAID 6 yapılandırmasında kullanılır. RAID 6 çift parity(eşlik) kullanır, yani ek koruma için iki parity(eşlik) verisi depolanır.

RAID Hata Toleransı Nedir?

Farklı RAID depolama tekniklerine ek olarak, RAID yapılandırmasını seçmeden önce dikkate alınması gereken diğer önemli faktör de RAID hata toleransıdır. RAID hata toleransı, RAID yapılandırmasının sabit disk arızası durumunda bile çalışmaya devam edebilme yeteneğini ifade eder.

Başka bir deyişle, hata toleransı RAID düzeyindeki bir yapılandırmada kaç sürücüyü kaybetmeyi göze alabileceğinize, verilere erişmeye veya onları yeniden oluşturmaya devam edebileceğinize dair bir fikir verir.

Farklı RAID yapılandırmaları, farklı düzeylerde hata toleransı ve yedeklilik sunar, bu yüzden aşağıda ele alacağım depolama kapasitesi, performans ve maliyet arasındaki farkları anlamak oldukça önemlidir.

Farklı RAID Seviyeleri Nelerdir?

RAID düzeyleri Depolama Ağları Endüstrisi Birliği (SNIA) tarafından standartlaştırılır, veri depolama ve yedekliliğini nasıl etkilediklerine göre de bir numara atanır.

RAID seviyeleri zamanla evrimleşmiş olsa da, bugün mevcut olan standart RAID seviyeleri RAID 0, RAID 1, RAID 5, RAID 6 ve RAID 10’dur. Bu RAID yapılandırmalarına ek olarak, aşağıda göreceğiniz JBOD gibi RAID olmayan sürücü mimarileri de mevcuttur.

RAID depolamanın temellerinden bahsettiğime göre, NAS aygıtları için farklı RAID düzeyi yapılandırmalarına, bunların avantajlarına, kullanım örneklerine ve hata toleransı derecelerine bir göz atalım.

JBOD: Basit Birleştirme, Veriler Tüm Sürücülere Yazılır

“Sadece Bir Disk Grubu” veya “Sadece Bir Sürücü Grubu” olarak da adlandırılan JBOD, birden fazla sürücünün tek bir mantıksal birim olarak birleştirildiği bir depolama yapılandırmasıdır. JBOD’da veriler, herhangi bir RAID yapılandırması olmadan tüm sürücülere sıralı bir şekilde yazılır. Bu yaklaşım esnek ve verimli depolama kullanımına izin verir, ancak herhangi bir veri yedekliliği veya hata toleransı sağlamaz.

RAID 0: Stripping (Şeritleme), Verilerin Tüm Disklere Eşit Olarak Dağıtılması

“Şerit kümesi” veya “şeritli birim” olarak da adlandırılan RAID 0, verileri tüm disklere eşit olarak depolar. Veri blokları dizideki her diske sırayla yazılır, bu da daha hızlı okuma ve yazma hızları sağlar. Ancak RAID 0, hata toleransı veya yedeklilik sağlamaz. Bir sürücünün arızalanması, tüm depolama dizisinin arızalanmasına ve dolayısıyla tüm verilerin kaybolmasına neden olabilir.

RAID 0’da hata toleransı da yoktur. Bazı avantajları vardır: uygulaması kolaydır, daha hızlı okuma/yazma hızları sağlar ve maliyet açısından etkilidir. Ancak veri yedekliliği yoktur ve veri kaybı riski artar.

RAID 0 genellikle hızın kritik olduğu ancak veri güvenliğinin öncelik olmadığı durumlarda kullanılır; örneğin video düzenleme veya önemsiz dosyaların geçici olarak depolanması gibi.

RAID 1: Mirroring (Yansıtma), İki veya Daha Fazla Diskte Verilerin Tam Kopyası

RAID 1, disk arızasından verileri korumak için disk yansıtma özelliğini kullanarak iki veya daha fazla diskte bir veri kümesinin tam kopyasını oluşturur. Veriler iki veya daha fazla diske aynı anda yazılır, böylece diskler birbirinin aynı kopyaları haline gelir. Bir disk arızalanırsa, veriler diğer diskte/disklerde hala kullanılabilir durumdadır. Yedek bir disk takılarak ve kalan sürücüdeki tüm veriler yedek diske kopyalanarak dizi onarılabilir. Ancak, kopyalama işlemi tamamlanmadan kalan diskin arızalanma olasılığı hala az da olsa mevcuttur.

RAID 1, bir sürücünün arızasına karşı toleranslıdır. Avantajları arasında veri yedekliliği ve gelişmiş okuma performansı bulunur. Dezavantajları arasında ise disk potansiyeline kıyasla daha düşük depolama kapasitesi sayılabilir. Ayrıca RAID 0’a kıyasla iki kat daha fazla disk gerektirir.

RAID 5: Hata Düzeltme Özellikli Stripping (Şeritleme) ve Parity (Parite)

RAID 5, verileri birden fazla diske eşit olarak dağıtmak için disk stripping (şeritleme) ve parity (pariteyi) bir arada kullanır ve ayrıca bir hata düzeltme kodu oluşturur. Hata düzeltme bilgisi olan parite, şerit kümesi başına bir blokta hesaplanır ve depolanır. Bu sayede, bir disk arızası olsa bile veriler hata düzeltme özelliği kullanılarak yeniden oluşturulabilir.

RAID 5 ayrıca bir sürücünün arıza toleransına sahiptir. Artı tarafında, veri yedekliliği ve gelişmiş performans elde edersiniz. Yedeklilik ve performansa ihtiyaç duyanlar için uygun maliyetli bir çözümdür. Eksi tarafında ise, yalnızca sınırlı arıza toleransı elde edersiniz: RAID 5 yalnızca bir disk arızasını tolere edebilir. İki disk arızalanırsa, veriler kaybolur.

RAID5, depolama verimliliği ve güvenilirliğinin kritik olduğu, ancak aşırı yedeklilik maliyeti olmadan web barındırma veya dosya sunucuları gibi ortamlar için çok uygundur.

RAID 6: Hata Düzeltmeli Şeritleme ve Çift Parite

RAID-6, çift pariteli disk şeritleme kullanır. RAID 5’te olduğu gibi, veri blokları sırayla her diske yazılır, ancak RAID-6’da her şerit kümesinde iki parite bloğu bulunur. Bu, RAID 5’e kıyasla ek veri koruması sağlar ve bir RAID 6 dizisi iki sürücü arızasına dayanabilir ve çalışmaya devam edebilir.

RAID6 ile iki sürücünün hataya karşı dayanıklılığını elde edersiniz. Avantajları arasında daha yüksek veri koruması ve gelişmiş performans bulunur. Dezavantajları arasında yazma hızının düşmesi yer alır. Çift parite nedeniyle yazma işlemleri yavaştır. Ayrıca, karmaşık yapısı nedeniyle dizinin onarımı daha uzun sürer.

RAID6, sürücü arızalarının daha olası olduğu ve kesinti sürelerinin kabul edilemez olduğu kurumsal veri merkezleri gibi büyük ölçekli ortamlar için idealdir.

RAID 1+0: Koruma ve Performans için Şeritleme ve Yansıtma

RAID-10 olarak da bilinen RAID 1+0, RAID 0 ve RAID 1’in birleşimidir ve gelişmiş veri koruması ve iyileştirilmiş performans sağlamak için hem şeritleme hem de yansıtmayı birleştirir. RAID 1+0’da veriler, birden fazla yansıtılmış disk çifti arasında şeritlenir. Bu, bir disk arızalandığında, yansıtılmış çiftteki diğer disklerin verilere erişimi sağlamaya devam edebileceği anlamına gelir.

RAID 1+0, en az dört disk gerektirir; bunlardan ikisi şeritleme, ikisi ise yansıtma için kullanılır. Böylece RAID 0’ın hızını RAID 1’in güvenilir veri korumasıyla birleştirebilirsiniz. Aynı yansıtılmış disk çiftinde olmadıkları sürece birden fazla disk arızasını tolere edebilir.

RAID1+0 ile, yansıtılmış set başına bir sürücü hata toleransı elde edersiniz. Bu, RAID 1 veya RAID 5‘e göre yüksek veri koruması ve gelişmiş performans sağlar. Ancak, veri yedekliliği için daha fazla disk gerektirdiği için maliyeti daha yüksektir. Depolama kapasiteniz de azalır (toplam disk alanının yalnızca %50’si kullanılabilir).

Aşağıdaki tabloda farklı RAID seviyelerinin, depolama yöntemlerinin ve hata tolerans seviyelerinin kısa bir özeti gösterilmektedir.

En Yüksek RAID Seviyesi Bile Sizi Savunmasız Bırakır

Daha önce yazdığım gibi, “Hangi RAID türüne ihtiyacınız var?” sorusuna cevap vermek çok karmaşık değil, ancak birçok ihtimal var. Farklı RAID seviyelerini, sağladıkları hata toleransını, avantajlarını ve dezavantajlarını mümkün olduğunca açık ve anlaşılabilir anlatmaya çalıştım. Ancak, en yüksek RAID seviyesinde bile verileriniz yine de savunmasız olabilir.

Farklı RAID türleri farklı veri yedekliliği seviyeleri sunsa da, NAS cihazları için eksiksiz veri koruması sağlamak için yeterli değildir. RAID, hata toleransı hedeflerine ulaşmak için NAS verilerinin birden fazla kopyasını farklı disklerde depolayarak fiziksel disk arızalarına karşı koruma sağlar. Ancak, doğal afetler, hırsızlık veya fidye yazılımı saldırıları da dahil olmak üzere veri kaybına neden olabilecek daha geniş kapsamlı olaylara karşı koruma sağlamaz. RAID ayrıca kullanıcı hatalarına karşı da koruma sağlamaz. NAS cihazınızdan önemli bir dosyayı yanlışlıkla silerseniz, kaç adet eşlik diskiniz olursa olsun, dosya diziden silinir.

Verilerinizin güvenliğini bir adım daha ileri seviyeye taşımak isterseniz NAS cihazınızla birlikte bulut depolama çözümlerini de düşünebilirsiniz. Tabii ki her ilave güvenlik önlemi maliyetinizin artması anlamına da gelmektedir.

NAS kurulumu, veri yedekleme, veri güvenliği gibi konularda aklınıza takılan tüm sorular için yorum yaparak sorunuzu bana iletebilirsiniz. Danışmanlık ve kurulum desteği hizmetlerimden faydalanmak isterseniz de bana WhatsApp üzerinden ulaşabilirsiniz.

İlgili Yazılar

• NAS (Ağa Bağlı Depolama) Nedir? Kendi Ev Sunucunuzu Kurma Rehberi
• İhtiyacınıza uygun NAS alma rehberi
• NAS’mı Sunucu’mu? NAS ve Sunucu Karşılaştırma

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. RAID tam olarak nedir ve neden kullanılmalıdır?
   RAID (Redundant Array of Independent Disks), birden çok fiziksel diski tek bir mantıksal birim olarak birleştiren bir veri depolama teknolojisidir. Temel olarak performansı artırmak (RAID 0), veri yedekliliği sağlayarak disk arızalarına karşı koruma sağlamak (RAID 1, 5, 6, 10) veya her ikisini birden sunmak için kullanılır. Özellikle NAS gibi cihazlarda veri güvenliği ve erişim hızı için kritik öneme sahiptir.
2. En yüksek performansı hangi RAID türü sunar?
   En yüksek okuma/yazma performansı, verileri disklere bölerek (striping) yazdığı için RAID 0 tarafından sunulur. Ancak RAID 0’da herhangi bir veri yedekliliği yoktur, yani bir disk arızalandığında tüm veriler kaybedilir. Bu nedenle kritik veriler için önerilmez.
3. Veri güvenliği için hangi RAID türünü seçmeliyim?
   Veri güvenliği öncelikse, RAID 1 (diskin birebir kopyası), RAID 5 (tek disk hatasına toleranslı), RAID 6 (iki disk hatasına toleranslı) veya RAID 10 (hem performans hem tam yedeklilik) tercih edilebilir. Ev kullanıcıları ve küçük işletmeler için genellikle RAID 5 iyi bir denge sunarken, kritik kurumsal veriler için RAID 6 veya RAID 10 daha güvenli seçeneklerdir.
4. RAID 5 ve RAID 6 arasındaki temel fark nedir?
   Her ikisi de parite (parity) verisi kullanarak veri koruması sağlar. Temel fark, RAID 5’in bir diskin aynı anda arızalanmasına tolerans gösterebilmesi, RAID 6’nın ise iki diskin aynı anda arızalanmasına karşı verileri koruyabilmesidir. Bu nedenle RAID 6, daha yüksek bir veri güvenliği seviyesi sunar.
5. RAID, bir veri yedekleme stratejisinin yerini tutar mı?
   Hayır, kesinlikle tutmaz. RAID, yalnızca donanım (disk) arızalarına karşı koruma sağlar. Verilerinizi fidye yazılımları, virüsler, kullanıcı hataları (yanlışlıkla silme), hırsızlık veya doğal afetler gibi durumlara karşı korumaz. Bu nedenle RAID’e ek olarak her zaman 3-2-1 kuralı gibi düzenli bir yedekleme stratejiniz olmalıdır.